... een spel met kaarten wat met plezier samen wordt gespeeld. Rond 5 december wordt het feest van Sint Nicolaas gevierd, een vrolijk spel wat met volwassenen en kinderen wordt gespeeld. Een spel waar zwarte Pieten en een witte Sinterklaas de hoofdrol in spelen. Voor mensen van alle leeftijden is het een feest van gedichten en verrassingscadeautjes waar zij zich met plezier aan over geven. Een onschuldig en onbevangen spel, waar je niet te veel achter moet zoeken, hoewel ... De eerlijkheid gebied om er om te denken of door de vertrouwde 'Zwarte Pieten' niet onnodig een spel wordt gespeeld, waardoor een groep medemensen in een kleinerende hoek wordt gedrukt.

'Zwart zijn levert in de Sinterklaastijd krenkende reacties op', vertelt een zwarte vrouw. 'Kinderen vragen of ik de vrouw van Zwarte Piet ben, ze blijven naar me kijken, om me heen draaien en praten daarna fluisterend met degene die bij hen is. Het geeft een onvrij en beklemmend gevoel.' Een zwarte man bevestigt dit. Hij zegt: 'Kinde­ren denken dat je Zwarte Piet bent, kunnen angstig reageren of schooie­ren om pepernoten en snoepgoed. Ongeacht of ik alleen of met zakenrela­ties in de trein zit, ik vind het elke keer weer krenkend. Ouders weten niet goed raad met de reacties van hun kind, wenden zich gegeneerd af of gaan hun kind bestraffen. Waarvoor? Gek eigenlijk, want ze leren hun kinderen toch zelf over het bestaan van Zwarte Pieten en een Witte Sinterklaas.'

Gaat het inderdaad enkel om een kinderspel, waar je niet zo zwaar aan moet tillen? Er steken toch geen bewuste kwade bedoelingen achter? Nee, gelukkig niet. Wat niet wil zeggen dat dit kinderspel geen kwalijke uitwerking kan hebben op de beeldvorming van kinderen ten aanzien van zwarte landgenoten. Sinterklaas en zijn Pieten, de witte baas met zijn zwarte knechten. Dat is een oud beeld wat eeuwenlang gewoon werd gevon­den, omdat het paste bij de rolverde­ling tussen witte en zwarte mensen. Een oud beeld wat er op wijst dat er alleen een zwarte slavengeschie­denis bestaat. Eigenlijk wordt dit oude beeld jaarlijks gereproduceerd door de vanzelfsprekende rolverdeling van witte bazen en zwarte knechten. Dit raakt ook het Christelijk geloof en de kerken. De Heilige Nicolaas roept namelijk de volwassen kinderen van God op om het heil verblijdend te laten oplichten in het leven van Gods kleine mensenkinderen.

Ik moet denken aan het gezegde 'Uit de mond van de kinderen zullen we de waarheid horen.' Juist zwarte mensen horen uit de mond van kinderen en merken aan hun houding hoe het Zwarte-Piet-spel rond 5 december opduikt. Gelukkig beseffen steeds meer mensen dat de kwaliteit van een mens los staat van de huidskleur. Daarom is het goed om na te denken welke rol we Witte Sinterklaas en Zwarte Piet laten spelen. Die rollen kunnen veel gelijkwaardiger. En een zwarte Sinterklaas met witte Pieten kan ook best een keer of jaarlijks om en om... . De vraag is: Hoe kunnen we het heilige/helende op laten lichten tussen de, door God geschapen zwarte en witte mede­mensen? Een belangrijke vraag aan ons die leven in een kleur-rijke samenle­ving.

Corry Nicolay is PKN predikant Kleurrijke communicatie.