Tijdens een interreligieus gesprek gaat het over de kracht van diversiteit, van onderlinge verschillen in sekse, het uiterlijk en het geloof in God, die ook als JHWH en Allah wordt beleden. Het gaat over twee verhalen uit de Heilige boeken, de Thora, Bijbel en Koran. Over deze twee verhalen zijn uitleg-verhalen geschreven in de Oosterse wijsheidsliteratuur, zoals de Joodse Midrasjiem en Islamitische Hadith. Het zijn verhalen die prikkelen en uitdagen tot nadenken en onderling gesprek.
Het eerste verhaal gaat over de schepping van de mens, man-vrouw schiep JHWH, God, Allah hen vanuit Gods werkelijkheid. De imam kijk naar ons, mensen met een wit, zwart, bruin, rozig uiterlijk. Hij zegt: ‘In de Hadith staat het verhaal dat de mens uit verschillende kleuren zand of stof is geschapen. Verschillende kleuren zand zijn bij elkaar gebracht voor de schepping van de mens, man-vrouw.’ God en de mens zijn in de oorspronkelijke teksten onzijdig, dus zowel vrouwelijk als mannelijk. In de latere vertalingen die eerst alleen door mannen gedaan, is enkel de mannelijke vorm gebruikt. De imam vervolgt: ‘De hadith wil hiermee aangeven dat mensen gelijkwaardig zijn geschapen, mensen met een verschillende huidskleur, mannen en vrouwen. De onderlinge verschillen, de diversiteit vormt een positieve levenskracht’.
Het tweede verhaal wordt verteld door een vrouwelijke rabbijn. De midrasj gaat over het verhaal van de toren van Babel. De rabbijn vertelt: ‘De mens die niet mee wil of kan doen om de hoogste toren te bouwen, wordt van de in aanbouw zijnde toren afgeduwd, vertelt de midrasj. De Eeuwige ziet het en grijpt in. God zorgt ervoor dat de mensen vanaf dat moment verschillende talen gaan spreken. Het gelijkheidsenken en de eenheidstaal wordt door de Eeuwige onderkend als destructief. De Almachtige ziet blijkbaar de diversiteit van de schepping als constructief. Diversiteit wordt de weg waarlangs de mensheid zich kan bevrijden van het dictatoriale ‘die moet; en ‘het moet’. Diversiteit is goed’.
Na een stilte van nadenken vervolgt de rabbijn: ‘Diversiteit kan goed zijn, behalve als het wordt misbruikt. Bijvoorbeeld door vrouwen en mannen te dwingen in een cultuur omdat dit nu eenmaal zo hoort. Diversiteit en het respect daarvoor mag dus niet misbruikt worden om anderen te onderdrukken, anderen die een andere huidskleur, sekse of manier van geloven hebben. Ook niet om eeuwenoud gedrag in stand te houden wat onwenselijk is vanuit de kennis en inzichten van vandaag de dag. Het verhaal is een waarschuwing tegen de arrogantie en het dictatoriaal streven naar gelijkheid’.
De imam en rabbijn vinden alle twee dat misbruik van diversiteit onderkend moet worden en bestreden. Juist ter wille van de diversiteit. Want alleen dan kan de kracht van diversiteit tot bloei komen, zodat ieder mens kan leven op een manier die de hele mensheid ten goede komt.

Dit doet denken aan een ander oud Oosters Wijsheidsverhaal:
Op een dag stelt een leerling een vraag aan de leraar. ‘Meester, iedere dag zie ik een merkwaardig verschijnsel. Als de mensen 's morgens aan het werk gaan, lopen ze in een chaos alle richtingen uit en gedragen ze zich verschillend. Zou dit alles niet beter geordend dezelfde kant op kunnen gaan, op dezelfde wijze?’
De leraar denkt na en zegt: ‘Laat het zo blijven. Want, o wee, de dag dat alle mensen in dichte drommen, als een kudde achter haar herder, dezelfde kant opgaan op dezelfde wijze. De wereld zou haar evenwicht verliezen en de mens het eigen aangezicht’.

Corry Nicolay is PKN predikant kleurrijke communicatie.
(corrynicolay@hetnet.nl - www.kleurrijkgeloven.nl)