Vrouwelijke imam.
In de moskee loopt de vrouwenruimte vol, want er is tijdelijk een vrouwelijke imam.
Meteen komt ze op me af voor een hartelijk welkom. De vrouwen vertellen dat ik dominee ben. In onze ogen zien we een verlangen om elkaar te leren kennen.
Esma Simsek vertelt dat ze 44 jaar is, getrouwd en moeder van 4 kinderen. Ze was 10 jaar onderwijzeres en ging toen theologie studeren. Ze is nu 8 jaar imam, eigenlijk hodja, want ze mag als vrouw niet alles doen. Ik vertel Esma dat ik eerst ook ruim 10 jaar onderwijzeres was en ben daarna dominee ben geworden. En ja, in de Katholieke kerk mag een vrouw ook niet alles doen. In de Protestantse kerk is er geen verschil tussen een vrouwelijke en mannelijke dominee. En dan geeft Esma mij een roos. In mijn hand legt ze een prachtig gebedssnoer van hele kleine stenen kraaltjes. Ik bloos ervan, zo mooi vind ik het.
Een paar dagen later zie ik hoe Esma Koranles geeft aan zo’n 20 vrouwen. Ze gebruiken hun eigen Koran, behalve de 6 vrouwen die niet kunnen lezen. Levendig praten ze over de toepassing van de Koran in het leven hier in Nederland. ‘Lieve moeders, geef je dochters je vertrouwen en zeg duidelijk wat jij belangrijk vindt. Geef je dochters de ruimte om er zelf over na te denken. Luister wel goed naar hen, want zij groeien op in een heel andere wereld.
Nee, lieg niet, ook als het je goed uitkomt. Liegen komt altijd weer bij je terug.’ Ja, dat hebben enkele vrouwen wel eens meegemaakt. Maar een noodleugentje dan? ‘Doe het alleen als je er iemand mee beschermt en het echt niet anders kan, maar het mag nooit een gewoonte worden. Liegend leven is een leugen voor het leven dat Allah je geeft. En doe je iets fout? Geef je fouten toe en probeer ze recht te zetten. Dan woont de vrede in je hart en maak je Allah blij.’ De vrouwen luisteren geboeid en praten volop mee.
Na de les geef ik Esma een geloofskaars die mensen bij ons in de kerk krijgen als ze belijdenis doen. Esma kent het duif symbool en ik leg het Christusteken uit. Dan vertelt Esma over zichzelf. Ze komt uit de stad Mercin. Haar beide ouders stimuleerden haar om te studeren. Ze vertelden haar over Ayse, de vrouw van de Profeet Mohammed. Die was ontwikkeld en daardoor de eerste vrouwelijke vertegenwoordigster van de Islam. Daarom is het normaal dat vrouwen zich ontwikkelen, als zij daar de aanleg voor hebben. Esma vertelt: ‘In Turkije werk ik bij de overheid als beleidsambtenaar voor vrouwenzaken. Ik ontwikkel lesmateriaal voor vrouwen en heb vaste spreekuren. De vrouwen en soms ook mannen komen bij mij voor vragen over het vasten, over het geven van zakat (giften), over het gaan naar Mekka, maar ook over het gebruik van voorbehoedsmiddelen en over het huwelijk.’ ‘Nee, in de Koran staat niets over het wel of niet uithuwelijken. Natuurlijk mag je wel iemand leren kennen en verliefd zijn, Ja, de cultuur speelt vaak een hele grote rol speelt. Veel mensen weten dan niet goed wat cultuur en wat geloof is. Hier ligt een heel groot vraaggebied.’
De Turkse regering steunt haar om tijdelijk naar geloofsgenoten in een ander land te gaan, nu dus in Nederland. Waarom? ‘Turkije zegt daarmee: we zijn jullie niet vergeten, de band blijft, wij willen jullie steunen bij je leven in een ander land en andere cultuur. En ook daarom’, zegt Esma, ‘is het goed voor de vrouwen en meisjes dat ik hier nu ben’. Enkele jonge meiden zijn binnengelopen en knikken hartgrondig. Want ook zij willen iets met hun vrouwelijke imam bespreken.
Corry Nicolay is PKN predikant interreligieuze communicatie.