Op 4 mei herdenken we de doden van 1940-1945 tijdens de Tweede Wereldoorlog. Onvergetelijk en godsgruwelijk blijft de vernietiging van 6 miljoen (!) joodse kinderen, vrouwen en mannen door het Duitse Hitler-regime, alleen maar omdat ze Jood zijn. Wanneer dan vandaag de dag een politiek leider uit haat voor de Joden, uitdraagt dat deze gerichte massavernietiging een verzinsel van de Joden is, dringt opnieuw het besef door hoe belangrijk herdenken is. Want wie de geschiedenis vergeet, zal haar opgemerkt opnieuw kunnen laten beginnen. Wie vergeet, is niet in staat de signalen van gevaarlijk denken en handelen op tijd te herkennen.

Door deze dag moet ik denken aan de reis samen met mijn man door Israël. In Jeruzalem bezoeken we het herdenkingspark 'Yad Vashem', met o.a. het Holocaust museum, het ‘Namenarchief’ van de vermoorde Joden, de ‘Laan der Rechtschapenen’ met namen van mensen die solidair met de Joden waren en het Kindermausoleum. 'Yad Vashem' betekent 'Een plaats en een naam', wat verwijst naar de Bijbel, waar in Jesaja 56:5 staat, 'En voor hen wil ik in mijn huis en binnen mijn muren een herdenking en nagedachtenis geven (yad vashem), wat niet uitgewist zal worden'. Een naam en plaats geven waardoor iets niet uitgewist mag worden.
Heel het herdenkingspark 'Yad Vashem' ademt herkenbaar, uiterst zorgvuldig en vanuit diepe emotie, het herdenken, de nagedachtenis en het niet uitwissen uit. Maar wanneer we het Kindermausoleum binnenlopen, is dit alles intens confronterend. In de duistere hal vol spiegels, hangen de foto's van vier joodse kinderen uit verschillende landen en er branden zeven kaarsen. De gezichtjes en de lichtjes vermeerderen zich oneindig vaak in de spiegels. Liefdevol, zacht, maar heel duidelijk klinken onafgebroken de naam, leeftijd en woonland van een vernietigd kind, bijv. '... Irene Cohen, 3 jaar, Nederland ... David Wever, 1 jaar, België ... Esther ...' Deze gedenkplaats van kinderen met die vier gezichtjes namens zovelen en lichtjes die als sterren oneindig wijd flonkeren, waar namen voortdurend klinken, herinnert aan de 1,5 miljoen (!) vermoorde en vernietigde joodse baby’s, meisjes en jongetjes tijdens het nazi regime. Zij hebben 'een plaats en een naam' in 'Yad Vashem'

Terug in het zonlicht gaan mijn gedachten. Wat is het belangrijk om dit nooit te vergeten, om nooit te ontkennen, om dit herkenbaar door te geven aan jonge mensen. Wat zijn herdenkingsplaatsen zoals in Jeruzalem en waar ook ter wereld van wezenlijk belang. We moeten blijven herdenken om nu op tijd het gevaar van etnisch denken te kunnen herkennen, zodat wereldwijd kinderen veilig op aarde kunnen leven en opgroeien.

Shalom, Vrede gewenst. Ds. Corry Nicolay.