Veel mensen kennen het verhaal van Abraham, die geloofde dat hij van God zijn zoon moest doden en offeren. Het verhaal staat in de Tenach, de Bijbel en de Koran. De naam Abraham betekent: vader van vele volkeren.
Abraham was typisch een kind van zijn tijd, hij leefde ver voor onze jaartelling in een offercultus. Een cultuur met opvattingen over wat normaal en gewoon is, over wat er van je wordt gevraagd door god of goden. Die god moet je als mens tevreden stellen en dat kan door onderwerping en door het brengen van offers. Er wordt een godsbeeld beleefd van een autoritaire, alles eisende god die je als mens moet volgen. Een ander mens afslachten? Als het moet, dat moet het. Je eigen kind offeren? Als het niet anders kan ... en Abraham doet het. Gods wil is wet en wetten functioneren zoals ze worden begrepen. Dat was vroeger zo en
daarin is vandaag niets veranderd.
Moeten mensen elkaar opofferen voor God?
‘Ja’, denkt Abraham. ‘Nee’, is Gods reactie die deze opvatting omver gooit. Stop, hó.
Geloof je als mens echt dat je willens en wetens een ander mens mag opofferen aan jouw opvattingen? Geloof je echt dat het moet en niet anders kan? Ben je dan helemaal los geraakt van de kostbare waarde van het leven, een geschenk van je Schepper? Dood en beschadig je medemens niet. Behandel de ander maar als je eigen kind, want even kostbaar is zij en hij.
Joden en Christenen vullen bij het kind de naam Izaäk in en voor de Moslims heet hij Ismaël, beiden kinderen van Abraham. (In de Bijbel Genesis H.22. en in de Koran Sura 37)
Beide zonen van Abraham doen hun naam eer aan.
Izaäk betekent: hij lacht; Ismaël betekent: God hoort.
Lachen en gehoord worden; wanneer je als mens echt hoort, kun je samen lachen. Wanneer je oor hebt voor de ware betekenis van het leven zal blijdschap zich uiten in zo'n heerlijke lach. Vervolgens doet ook Abraham doet zijn naam eer aan in de betekenis van: vader van vele volkeren. Want wat Abraham in het aloude verhaal ontdekt, blijft van waarde de geschiedenis door, voor vele volkeren.
Het oeroude verhaal stelt vragen naar de oorsprong, betekenis en doel van het leven.
In de wereld waarin wij nu leven is dit geen overbodige luxe. Op royale wijze is zichtbaar hoe we elkaar misbruiken en beschadigen in oorlogen, voor eigen seksuele lusten, om het eigen gelijk op te eisen. Het verhaal van Abraham is nog steeds actueel, ongeacht of je het in het joodse, christelijke of islamitische geloofsboek leest. Joden, christenen, moslims, mensen die op een andere manier betekenis geven aan het leven, ieder kan nadenken over Abrahams verhaal, over de kostbare waarde van het leven. Zo kleurrijk en verschillend als we zijn, de bloem van menselijke solidariteit was, is en blijft meer dan de moeite waard.
Kleurrijke groet van
Corry Nicolay, PKN predikant interreligieuze communicatie.