De Internationale dag van de Mensenrechten valt in de maand waarin ook de Verlichting van Boeddha, het joodse Chanoeka feest, de chinese Zonnewende, het hindoestaanse Lied van God (Bhagavad Gitâ) en het christelijke Kerstfeest worden gevierd. Dankzij de fundamenten van onze samenleving is dit mogelijk in Nederland.

Onze samenleving heeft twee positieve fundamenten die extra belangrijk zijn nu onze samenleving kleurrijker is geworden door de blijvende setteling van andere culturen en godsdiensten. Wij zijn niet alleen een multiculturele, maar ook een multireligieuze samenleving geworden. De twee basisfundamenten van onze samenleving zijn democratie en mensenrechten. Onze democratie (D) baseert zich namelijk op de uitgangspunten van de Mensenrechten (M). Hierdoor zijn belangrijke principes in onze grondwet verankerd, want: D + M = 3 x V: Veiligheid, Veelkleurigheid en Verantwoordelijkheid.

Veiligheid: Daarbij hoort de waarde respect en het afwijzen van openbare minachting en openbare belediging. Dus niet enkel zeggen wat je denkt. Het recht op vrije meningsuiting', hoe fundamenteel ook, mag nooit een op zich staande ideologie worden. Dan kan het verworden tot het recht op ongelegitimeerde belediging en minachting. Dat kan onze democratie met haar mensenrechten gewoon niet tolereren

Veelkleurigheid: Welk democratisch maatschappijbeeld hanteren we? Het multiculturele en multireligieuze? Want dat zijn we door de geschiedenis heen geworden: een multiculturele democratie, geworteld in de uitgangspunten van de mensenrechten. Ook in een tolerant land hebben mensen tijd nodig om dit te accepteren en positieve mogelijkheden te herkennen om er samen werk van te kunnen maken. Wanneer we dit niet beseffen hollen we de positieve betekenis van tolerantie uit en laten het begrip ontploffen.

Verantwoordelijkheid: In onze kleurrijke samenleving leven mensen vanuit verschillende levensovertuigingen, godsdiensten en culturen. Daarin liggen veel positieve kansen voor de samenleving. Levensbeschouwing en geloof zijn dan niet het doel , maar het middel om het doel van een goede samenleving gezamenlijk te dragen. Mensen laten zich namelijk motiveren en activeren vanuit hun levensovertuiging en geloof, vanuit hoe zij het leven beschouwen, hoe zij betekenis en waarde geven aan het leven.

Een belangrijke vraag is: denken we in wij en zij, of komen we erachter dat wij zo gaandeweg gewoon een andere invulling heeft gekregen. Wij, dat is een veelkleurig geheel van mensen geworden. Graag wil ik de verwarrende woorden autochtoon en allochtoon afschaffen. Ze stigmatiseren en werken groepsdenken, wij tegenover zij, in de hand. Ik denk dat we allemaal moeten ‘integreren’ in de nieuwe multiculturele en multireligieuze werkelijkheid van onze samenleving. Tolerantie alleen is niet toereikend, de grenzen van acceptatie van dat multiculturele moeten worden verkend en verlegd. De feesten die deze maand worden gevierd roepen de volgelingen en gelovigen op om in vrede samen te leven. Want zeker weten: we kunnen het als we het willen.

Corry Nicolay is PKN predikant interreligieuze communicatie. (corrynicolay@hetnet.nl - www.kleurrijkgeloven.nl)