Op 28 augustus is het 50 jaar dat dominee Marten Luther King tijdens een protestmars in Washington voor zo’n 200.000 mensen, waarvan een derde blanken, zijn legendarische toespraak hield: ‘I have a dream’.
‘Ik heb een droom dat mensen, zwart en blank, gelijkwaardig worden behandeld.’ Een droom dat ‘de kleine kinderen van vandaag in een land zullen leven waar ze niet worden beoordeeld op de kleur van hun huid maar op hun karakter’.
Een droom dat ‘de woestijnstaat die verzengt in de hitte van ongerechtigheid en onderdrukking, omgevormd zal worden in een oase van vrijheid en gerechtigheid’.

Hij geloofde in zijn droom omdat hij ervan overtuigd was dat mensen niet bedoeld zijn om enkel op grond van aangeboren uiterlijkheden beoordeeld en in rangorde gezet te worden. Hij geloofde in zijn droom van vrijheid en gerechtigheid en noemde het een valse vrijheid wanneer deze gewonnen wordt door geweld en oorlog.
‘Ik heb een droom’, zei hij vol overtuigingskracht, ‘dat op een dag dit land zal verrijzen en zal leven naar de ware betekenis van haar credo: ‘Wij beschouwen de waarheid als vanzelfsprekend, dat alle mensen gelijkwaardig zijn geschapen.’

Stellig is dominee King ervan overtuigd dat geweldloosheid de enige weg naar vrijheid en gerechtigheid is. Hij wijst daarbij naar oude Bijbelwoorden: ‘Allen die het zwaard nemen, zullen door het zwaard vergaan’. Uit deze woorden vooraf aan onze jaarteling blijkt hetzelfde als vandaag de dag. Namelijk dat afgedwongen vrijheid en gerechtigheid door geweld en oorlog negatief blijft doorwerken in mensen en zich later weer uit in nieuwe confrontaties en oorlogen. Het zet kwaad bloed en voedt negatieve gevoelens naar de ander. Dit leidt weer tot genoegdoening, wraak en geweld waardoor de vicieuze cirkel van geweld zich sluit.
Helemaal erg werd het vroeger en wordt het nu, wanneer mensen hun geloof in God voor hun eigen gewelddadige karretje spannen.

Net als in de tijd van Marten Luther King, voel je vandaag de dag de spanning die er is tussen de geweldloze en gewelddadige weg naar vrijheid en gerechtigheid, waarbij ook godsdiensten worden ingezet. Het geloof in vrijheid en gerechtigheid door geweld, wil mensen laten geloven dat de methode van geweldloosheid een zaak is van lafaards en naïevelingen. Dit is een leugen. Voor een houding van geweldloosheid is juist veel moed en wilskracht nodig. Dit kunnen mensen opbrengen omdat zij geloven in de droom dat het kan. Zij zien dit al voor zich en dat geeft veel inspiratie en voedt de moed en wilskracht om er over te kunnen spreken en ernaar te handelen. Bij de houding van geweldloosheid horen geen wraak en haatgevoelens. Vanuit een gedeelde droom zijn mensen, zo verschillend als ze zijn, in staat samen te werken, samen te mediteren en te bidden, samen het onrecht zichtbaar te maken en samen op te komen voor vrijheid en gerechtigheid.

In 1968 wordt Marten Luther King als hij 39 jaar is, doodgeschoten.
Soms overleven de ziele roerselen van mensen glansrijk hun sterven.
Zo is ook de droom van Marten Luther King nog springlevend. Zijn droom leeft voort in de wereld, in Nederland. De droom dat politiek en wetgeving, dat mensen vanuit hun godsdienst en levensbeschouwing zullen leven en handelen vanuit hun credo: ‘Wij beschouwen de waarheid als vanzelfsprekend, dat alle mensen gelijk geschapen zijn’.

Corry Nicolay is PKN predikant interreligieuze communicatie. (corrynicolay@hetnet.nl - www.kleurrijkgeloven.nl)